Ιταλική Μπιενάλε. Βενετία 2017 “Viva Arte Viva” ( Φωτορεπορτάζ ), μέρος δεύτερο.


Κείμενα/Επιμέλεια/Φωτορεπορτάζ: Ζώης Σπ. Κουτρούλης για το www.itsonlyarts.com

Συνεχίζουμε
τον «περίπατο» και την «περιπέτειά» μας στα Τζιαρντίνι, όπου βρίσκονται τα
μόνιμα περίπτερα των χωρών – “Country Pavilions in The Giardini” – που
περιλαμβάνει η Μπιενάλε. Η 57η έκθεση
της Βενετίας
συνεχίζεται και θα έχετε την δυνατότητα να την επισκεφτείτε
μέχρι και τις 26 Νοεμβρίου όπου θα
πραγματοποιηθεί η τελετή λήξης…


Θα
ήταν παράλειψη, σ’ αυτό το δεύτερο μέρος του αφιερώματός μας στην μεγάλη αυτή
γιορτή της τέχνης, να μην αναφερθούμε στο γερμανικό
περίπτερο
που κατά τη γνώμη μας ξεχώρισε.
Επισκεπτόμενοι
το περίπτερο της Γερμανίας βλέπουμε ότι ο χώρος έχει αλλάξει για τις ανάγκες
του έργου Faust. Έχει ανυψωθεί το
δάπεδο και ένας ατελείωτος σιδερένιος κάναβος, στηρίζει αμέτρητες πλάκες
γυαλιού, στις οποίες καλείται ο επισκέπτης να περπατήσει. Ο βηματισμός πάνω στη
γυάλινη επιφάνεια σου δημιουργεί μια αίσθηση αιώρησης και εντείνει την προσοχή
σου ως προς την ισορροπία.
Όμως
αυτό που επιτυγχάνει, μ’ αυτό το διάφανο επίπεδο, η καλλιτέχνης Anne Imhof,
είναι να δημιουργήσει δύο κόσμους, τον πάνω και τον κάτω. Με την περφόμανς που
ολοκληρώνει την εγκατάσταση, η Imhof 
τοποθετεί  χορευτές κάτω από τη
γυάλινη επιφάνεια, κάτω από το δικό σου βηματισμό, κάτω από το δικό σου κόσμο…
να κινούνται σκυφτοί σε ήχους black metal, να έρπουν ανάμεσα σε παρατημένα
στρωσίδια, πιάτα με φαγητό σκύλου, σπασμένους σωλήνες, σε ένα κόσμο περιθωρίου.
Έναν «κάτω κόσμο», που σε μεταμορφώνει σε σύγχρονο Φάουστ και σε μαθαίνει, μέσω
της διαφάνειας, τις δικές του αλήθειες δεσμεύοντας όμως τη ματιά σου, τη
σωματικότητά σου και κυρίως την προσοχή σου…

Προχωρώντας
στην ίδια πλευρά των πανέμορφων κήπων συναντήσαμε το περίπτερο της Αγγλίας.

Με
το έργο Folly, η  καλλιτέχνης Phyllida Barlow παραθέτει άλλοτε
αδιάφορες γλυπτικές μάζες μεγάλου όγκου και άλλοτε ψηλές πρωτόγονες κολώνες που
«κλείνουν» το χώρο του αγγλικού περιπτέρου, αφήνοντας στενά περάσματα. Η
καλλιτέχνης δεν διστάζει να μας αποκαλύψει τη γυψόγαζα, αυτό το ελαφρύ υλικό με
το οποίο φτιάχνει τις «βαριές», πομπώδεις κατασκευές της, δημιουργώντας ένα
αναιρετικό στοιχείο αυτοσαρκασμού.

Στη
συνέχεια συναντήσαμε το περίπτερο
της  Ιαπωνίας
το οποίο διαθέτει δύο
ορόφους, στοιχείο που αξιοποίησε ο Ιάπωνας καλλιτέχνης Takahiro Iwasaki με το
έργο του Turned Upside Down, It’s a
Forest
.

Μια
σκάλα προκαλεί τον επισκέπτη του κάτω ορόφου να ανέβει και να «κρυφοκοιτάξει»
από ένα δελεαστικό άνοιγμα στο ταβάνι. Μόλις βγάλει το κεφάλι του στον πάνω
όροφο δοκιμάζει μια έκπληξη. Ένας ομόκεντρος κύκλος θεατών στέκουν και
περιμένουν τον επόμενο ανυποψίαστο να ξεπροβάλει.  Δεν μπορούμε βέβαια να παραλείψουμε και τις
λεπτοκαμωμένες παραδοσιακές κατασκευές της γιαπωνέζικης τέχνης που κοσμούν τον
κεντρικό χώρο του περιπτέρου.


      Ένα
από τα πιο θεαματικά έργα της φετινής διοργάνωσης είναι, κατά τη γνώμη μας,
αυτό
της Ρωσίας. Ο δικέφαλος αετός
που αντικρίζεις μπαίνοντας να ξεπροβάλει πίσω από ένα εκατομμύριο λευκούς
μικροσκοπικούς εργάτες, πολλές υβριδικές μορφές και κατασκοπικά ντρόουνς, σε
ένα καθηλωτικό μαύρο περιβάλλον φωτοσκιάσεων, δημιουργεί μια έντονη
δραματικότητα. Τα εικονιστικά λευκά γλυπτά του Bruskin προσφέρουν μια σύγκρουση
αρχαιότητας και νεωτερικότητας, στο πάνω επίπεδο του Ρώσικου περιπτέρου, η
οποία τονίζει κατά τη γνώμη μας την ιστορική διαδρομή της Ρωσίας και
συνδιαλέγεται με το παρόν, το οποίο παρουσιάζεται στον κάτω όροφο σαν ένας
σωματικός κατακερματισμός που αναπόφευκτα συμπληρώνεται με την τεχνολογική
παρέμβαση.
Το
Blocked Content, το κομμάτι
εγκατάστασης του Recycle Group, που συνεκθέτει για τη ρώσικη συμμετοχή,
παρουσιάζει διασπασμένα, πετρωμένα ανθρώπινα μέλη τα οποία γίνονται ορατά ως
ολόκληρα σώματα, μόνο μέσω μιας εφαρμογής εικονικής πραγματικότητας που οι
επισκέπτες μπορούν να κατεβάσουν στα τηλέφωνά τους.

  

Σε
διαφορετικό εντελώς ύφος περάσαμε στο επόμενο περίπτερο, με τη δημιουργία The
Mountain is a window
 του καλλιτέχνη Moataz Nasr που εκπροσωπεί την
Αίγυπτο
 στην 57η Μπιενάλε της Βενετίας.
Το
περίπτερο της Αιγύπτου είναι η μοναδική βιτρίνα μιας αραβικής χώρας στα Giardini.
Ο
Nasr έχει γεμίσει την είσοδο του περιπτέρου με χώμα, άχυρα, υλικά όλα φερμένα
από την Αίγυπτο και καταφέρνει, κατά την γνώμη μας, να σε μεταφέρει στην
Ανατολή. Δεν αρκείται όμως σ’ αυτό. Στο εσωτερικό του περιπτέρου προβάλει σε
πέντε μεγάλες οθόνες την 12λεπτη ταινία The
Mountain
. Η ταινία του αφηγείται την ιστορία της Zein, ενός κοριτσιού που
εγκαταλείπει το αγροτικό του χωριό στους πρόποδες ενός βουνού στην Άνω Αίγυπτο.
Όταν η Ζέιν επιστρέφει μετά τις σπουδές της ως νεαρή πια γυναίκα, αντιμετωπίζει
μια τοπική σέκτα και αρνείται την εξουσία της που σπέρνει το φόβο. Το φόβο που
στη σημειολογία του καλλιτέχνη αποδίδεται ως ένα τεράστιο και αδιάβατο βουνό.
O
Nasr στοχεύει να αναδείξει τη σύγκρουση μεταξύ της νεολαίας και της
καθιερωμένης εξουσίας, θέμα πολυετές, που απασχολεί όχι μόνο την Αίγυπτο αλλά
και τον υπόλοιπο αραβικό κόσμο. 


Στη συνέχεια θα
αναφερθούμε στο 
Αυστριακό περίπτερο. Ο Erwin Wurm με την
εγκατάστασή του καταφέρνει να σας κάνει να δημιουργήσετε και να χαμογελάσετε.
Μια μεγάλη διαδραστική εγκατάσταση, προκαλεί το θεατή να συμμετέχει ενεργά
μπαίνοντας στο τροχόσπιτο ή στο φορτηγό της και βγάζοντας ωραίες φωτογραφίες
μέσα ή πάνω, για παράδειγμα, σε μια ρόδα. Ένα έργο που απεχθάνεται το «μην
αγγίζετε» και βάζει το θεατή να απολαύσει μια δημιουργική και ευχάριστη
διαδικασία δράσης και παιχνιδιού.
Τη
συμμετοχή της Αυστρίας ολοκληρώνει η Brigitte Kowanz με τα εντυπωσιακά φώτα
«νέον» της εγκατάστασής της. 


Μια
εκτεταμένη εξερεύνηση του βιομηχανικού υλικού δοκιμάζει μια ομάδα καλλιτεχνών στο
νορβηγικό περίπτερο. Ο πειραματισμός
του αστικού τοπίου, με μεγάλα γλυπτά μετασχηματισμένων υλικών και βίντεο με
ήχους της πόλης, δημιουργούν μια υπαίθρια εμπειρία σε κλειστό χώρο που
συμπράττει με την αισθητική αυτού του περιπτέρου, του οποίου η αρχιτεκτονική
δομή, εξ αρχής, έχει εντάξει ως οργανικό στοιχείο της τους κορμούς των δέντρων
των Giardini.

Κλείνοντας αυτό το
αφιέρωμα στην 57η Μπιενάλε της Βενετίας θα αναφερθούμε στη συμμετοχή της
οικοδέσποινας, 
της Βενετίας, που έχει δικό της περίπτερο, τιμής
ένεκεν. Παραδοσιακά, ο χώρος είναι αφιερωμένος στις τοπικές ιδιαιτερότητες και
στην αριστεία του Veneto.

Η
πόλη, που πολλά οφείλει στους χειροτέχνες, θέλησε με την πληθωρική εγκατάσταση,
που επιμελήθηκε ο Stefano Zecchi, να αναδείξει γνωστές δημιουργίες τους,
αναγνωρίζοντας την προσφορά τους. Συγχρόνως να μας εισαγάγει σε μια πολύ
χαρακτηριστική πτυχή της φυσιογνωμίας της πόλης, αυτή της πολυτέλειας. Luxus,
λοιπόν ένα έργο για το οποίο ο Zecchi κατηγορήθηκε από μερίδα του ιταλικού
τύπου, ότι είναι αφελές, υπερβολικό και κραυγαλέο. Εμείς όμως πιστεύουμε ότι
πέτυχε, μέσω της μεγάλης παράδοσης της χειροτεχνίας της βενετικής τέχνης, να
μας μυήσει στη λάμψη που η Βενετία αναμφισβήτητα διαθέτει.
Προσπαθήσαμε
σ’ αυτό το δίπτυχο αφιέρωμα να μοιραστούμε μαζί σας τις εντυπώσεις από την
επίσκεψή μας σ’ αυτόν τον μεγάλο καλλιτεχνικό θεσμό. Θυμίζουμε, για μια ακόμη
φορά, ότι η έκθεση διαρκεί έως τις 26
Νοεμβρίου
. Αν δεν τα καταφέρετε φέτος, θα έχετε ξανά την ευκαιρία, μετά από
δύο χρόνια, το 2019 στην 58η Μπιενάλε της Βενετίας!